Zestawienie zmian w zasadach ustalania dochodów samorządów po wprowadzeniu Polskiego Ładu

Obszar zmiany

Treść zmiany

od osób fizycznych od podatników zamieszkałych na obszarze powiatu, w ogólnej kwocie należnego podatku, ustalony w sposób określony w ust. 4.

Kwotę rocznego dochodu województwa z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych ustala się, mnożąc ogólną kwotę wpływów z tego podatku przez 0,0160 i wskaźnik równy udziałowi należnego podatku dochodowego od osób fizycznych od podatników zamieszkałych na obszarze województwa, w ogólnej kwocie należnego podatku, ustalony w sposób określony w ust. 4.

Wskaźnik udziału należnego podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych odpowiednio na obszarze gminy, powiatu i województwa w ogólnej kwocie należnego podatku ustala się jako średnią ważoną arytmetyczną z 3 lat obliczeniowych obejmujących: rok poprzedzający rok bazowy, rok poprzedzający o 2 lata rok bazowy i rok poprzedzający o 3 lata rok bazowy, odpowiednio z wagami 0,5; 0,33 i 0,17. Wskaźnik ustala się na podstawie danych zawartych w złożonych za dany rok obliczeniowy zeznaniach podatkowych o wysokości osiągniętego dochodu oraz rocznym obliczeniu podatku dokonanym przez płatników, według stanu na 30 czerwca roku następującego po roku obliczeniowym.

W zakresie udziałów JST we wpływach z podatków dochodowych w celu zwiększenia ich przewidywalności oraz ustabilizowania dochodów z tego tytułu (art. 6 pkt 2 i 3 projektu)

Ujednolicenie sposobu ustalania i przekazywania dochodów JST z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych. Ustalana globalna kwota dochodów samorządu terytorialnego z PIT i CIT będzie bazować na planowanych na dany rok budżetowy wpływach z PIT i CIT, ustalonych przed rozpoczęciem roku budżetowego. Projektodawcy chcą, aby kwota dochodów pojedynczej jednostki samorządu terytorialnego z tytułu udziałów we wpływach z PIT i CIT była ustalana w powiązaniu z udziałem we wpływach podatkowych ustalonych na terenie danej JST na podstawie średniej z 3 lat (n-2, n-3, n-4) zamiast obecnego udziału jednorocznego (z roku n-2).

Zmiany eliminujące dysfunkcje systemu dochodów samorządowych, które uległy znacznemu nasileniu w okresie dekoniunktury wywołanej epidemią COVID-19 i mogące się pogłębić po wprowadzeniu zmian podatkowych zawartych w Polskim Ładzie (art. 6 pkt 7, 8 i pkt 9 lit. a projektu)

Przy określaniu potencjału dochodowego JST w przypadku dochodów z tytułu udziału we wpływach z PIT i CIT − oparcie mechanizmu korekcyjno-wyrównawczego na bieżących wpływach podatkowych z PIT i CIT, a nie wpływach z roku n-2.

Takie rozwiązanie możliwe jest w związku z oparciem dochodów samorządowych z tytułu udziałów we wpływach z PIT i CIT na prognozie, która będzie znana przed rozpoczęciem roku budżetowego.

Wprowadzenie nowej części subwencji ogólnej − części rozwojowej, zapewniającej stałe wsparcie JST w obszarze inwestycyjnym (art. 6 pkt 1 i pkt 12 projektu)

Część rozwojową subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego ustala się w wysokości części rozwojowej subwencji ogólnej z roku bazowego sprzed dokonania zwiększenia, o którym mowa w ust. 3 i 4, indeksowanej wskaźnikiem, o którym mowa w art. 9b ust. 2 pkt 1 lit. a, może być zwiększona ponad wysokość wynikającą z ust. 2 i 3, jeżeli jest to uzasadnione potrzebą realizacji zadań istotnych dla rozwoju państwa.

Z kwoty części rozwojowej subwencji ogólnej dla gmin wydziela się, stanowiącą 60%, kwotę podstawową oraz, stanowiące po 20%, premie: aktywizującą oraz inwestycyjną.

Kwota podstawowa przysługuje każdej gminie, a jej podział następuje proporcjonalnie do liczby mieszkańców gmin, z zastrzeżeniem, że kwota dla jednej gminy nie może być mniejsza niż 0,01% i większa niż 3,0% kwoty podstawowej ustalonej dla wszystkich gmin.

Premia aktywizująca przysługuje gminie, w której dynamika wydatków majątkowych w roku poprzedzającym rok bazowy w stosunku do roku go poprzedzającego, w przeliczeniu na 1 mieszkańca, przekracza ustaloną w ten sam sposób dynamikę wydatków majątkowych dla wszystkich gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca w kraju. Wydatki majątkowe pomniejsza się o równowartość wykonanych dochodów otrzymanych z budżetu innej jednostki samorządu terytorialnego, z przeznaczeniem na wydatki majątkowe.

Przyjęcie powyższych kryteriów podziału części rozwojowej subwencji ogólnej będzie się przyczyniać do:

a) ograniczenia nierówności rozwojowych między samorządami (dzięki otrzymywanej przez każdy samorząd kwocie podstawowej części rozwojowej subwencji ogólnej, ustalanej co do zasady proporcjonalnie do liczby mieszkańców);

b) wzmocnienia aktywności inwestycyjnej JST (premia aktywizująca, przysługująca samorządom odnotowującym ponadprzeciętne w relacji do średniej wzrosty wydatków majątkowych, oraz premia inwestycyjna dla samorządów, w których inwestycje to znaczna część ich budżetu).

Zapewnienie samorządom województw dochodów niezbędnych do realizacji zadań publicznych

(art. 6 pkt 24−27 projektu)

Obowiązujące przepisy ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, regulujące zasady ustalania wpłat województw do budżetu państwa i sposób ich podziału, wygasają z końcem 2021 roku. Dlatego też niezbędne jest przedłużenie obowiązujących przepisów w tym zakresie do roku 2024, do czasu wprowadzenia docelowego mechanizmu wyrównawczego.