Jak rozliczać wynagrodzenia w Polskim Ładzie - praktyczne przykłady

Dla osób zaliczanych do tzw. klasy średniej przewidziano ulgę. Będzie ona dotyczyła wyłącznie:

1) pracowników osiągających przychody ze stosunku pracy i pokrewnych,

2) osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Ulga polega na odliczeniu od dochodu kwoty, której wysokość uzależniona jest od poziomu rocznych przychodów, podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych, według skali podatkowej.

Ulga będzie stosowana w przypadku przychodów mieszczących się w przedziale od 68.412 zł do 133.692 zł (odpowiednio miesięcznie – do celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek – w wysokości od 5.701 zł do 11.141 zł).

Wysokość ulgi dla pracowników będzie ustalana według dwóch odrębnych wzorów. Wybór właściwego działania będzie uzależniony od wysokości rocznych przychodów ze stosunku pracy.

W trakcie roku podatkowego, przy obliczaniu zaliczek miesięcznych, pracodawca jako płatnik będzie musiał obliczyć kwotę obniżki korygującej i dokonać odliczenia od dochodu pracownika.

Mianowicie za miesiące, w których podatnik uzyskał w tym zakładzie pracy przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy, w wysokości wynoszącej od 5.701 zł do 11.141 zł, które podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27, płatnik pomniejsza dochód o kwotę ulgi dla pracowników, w wysokości obliczonej według wzoru:

1) (A × 6,68% – 380,50 zł) ÷ 0,17, dla A wynoszącego co najmniej 5.701 zł i nieprzekraczającego kwoty 8.549 zł,

2) [A × (-7,35%) + 819,08 zł] ÷ 0,17, dla A wyższego od 8.549 zł i nieprzekraczającego kwoty 11.141 zł

– gdzie A to uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku pracy i pokrewnych.

Jeżeli podatnik złoży sporządzony na piśmie wniosek o niepomniejszanie dochodu o kwotę ulgi dla pracowników, płatnik nie pomniejszy dochodu najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wniosek. Wniosek ten należy składać odrębnie dla każdego roku podatkowego.

W związku z tym, że kwota zmniejszająca podatek określona w nowej tabeli skali podatkowej ma wynieść 5.100 zł rocznie, miesięczna kwota stosowana u pracowników na podstawie złożonego oświadczenia PIT-2 wyniesie 425 zł.

Ponadto miesięczne zaliczki obliczane zgodnie z całym ust. 1 art. 32 ustawy będą mogły być pomniejszane o tę ulgową kwotę miesięczną, oczywiście przy złożonym PIT-2.

Natomiast zaliczki na podatek nie będzie już można obniżyć o pobraną składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej 7,75% podstawy wymiaru tej składki.

Dalsze zmiany pojawią się w ust. 1f art. 32 wymienionej ustawy. Będzie tak, że jeżeli podatnik złoży płatnikowi pisemny wniosek o pobór zaliczek bez stosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 lub miesięcznych kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 2 pkt 1, płatnik pobiera zaliczki bez stosowania tego zwolnienia lub tych kosztów najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wniosek.

To oznacza, że pracownik będzie mógł złożyć wniosek u pracodawcy o niestosowanie kosztów uzyskania przychodów w wysokości 250 zł miesięcznie. Obecnie nie jest to możliwe. Przy obliczaniu zaliczek na podatek koszty są zawsze odliczane, nawet gdy pracownik pozostaje jednocześnie w kilku stosunkach pracy z tym samym zakładem pracy lub z różnymi.

Przy ustalaniu zaliczek na podatek od dochodów z umowy zlecenia czy o dzieło zaliczanych do przychodów z działalności wykonywanej osobiście nie będzie można stosować odliczenia składki zdrowotnej (7,75%).

Będzie też jeszcze jedna zmiana. Zgodnie z nią, jeżeli podatnik uzyskujący przychody np. z umowy zlecenia, o dzieło, praktyki absolwenckiej czy stażu uczniowskiego, złoży płatnikowi sporządzony na piśmie wniosek o niepobieranie miesięcznych 17-proc. zaliczek, płatnik nie pobiera zaliczek najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wniosek.

Prawo do złożenia wniosku przysługuje podatnikowi, którego roczne dochody nie przekroczą ilorazu kwoty zmniejszającej podatek i najniższej stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej (tj. 30.000 zł), oraz który nie osiąga innych dochodów - poza dochodami uzyskiwanymi od tego płatnika – od których zaliczki na podatek obliczane są z uwzględnieniem pomniejszenia 1/12 z kwoty 5.100 zł. Wniosek podatnik składa odrębnie dla każdego roku podatkowego. Tym samym podatnik będzie korzystał z kwoty wolnej już w trakcie roku, a nie dopiero po jego zakończeniu i złożeniu zeznania podatkowego.

Poniższe listy płac obrazują sposób obliczania miesięcznych zaliczek na podatek u pracowników różnie zarabiających (bez PPK, z oświadczeniem PIT-2). Sprawdźmy, jak będą wyglądać wynagrodzenia w Polskim Ładzie.

Lista płac nr 1 – dla przyszłego minimalnego wynagrodzenia za pracę – 3.010 zł

Ważne zmiany nastąpią też w zasadach obniżania składki zdrowotnej do wysokości zaliczki na podatek, na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Mianowicie zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu, w przypadku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczona przez płatnika, o którym mowa w art. 85 ust. 1–13, zgodnie z przepisami art. 79 i 81, jest wyższa od kwoty ustalonej zgodnie z ust. 2b, składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża się do wysokości tej kwoty. Zgodnie z dodanym ust. 2b, kwotę, o której mowa powyżej, stanowi zaliczka na podatek dochodowy, obliczona zgodnie z ustawą o PIT w brzmieniu obowiązującym na 31 grudnia 2021 r. Należy więc obliczyć zaliczkę z zastosowaniem kwoty zmniejszającej podatek w wysokości dotychczasowej, czyli 43,76 zł, a nie 425 zł.

To oznacza, że w celu ustalenia, czy składka zdrowotna ulega obniżeniu do poziomu zaliczki PIT, płatnik – np. pracodawca – będzie musiał obliczyć tę zaliczkę na podatek jeszcze według dotychczasowych zasad, a nie zgodnie z nowymi. Gdyby tak było, to wszyscy pracownicy, u których zaliczka obliczona zgodnie z nowym porządkiem wyniesie 0 zł, nie płaciliby składki zdrowotnej w ogóle. Widać to na liście płac nr 1. Wynagrodzenie ulega bowiem pomniejszeniu zarówno o składki społeczne 13,71%, jak i zdrowotną 9%, mimo że zaliczka po nowemu to 0 zł.

Lista płac nr 2 – dla wynagrodzenia przy 1/4 etatu, w wysokości 755 zł (z obniżeniem składki zdrowotnej oraz bez ulgi dla klasy średniej)

Lista płac nr 3 – dla wynagrodzenia w wysokości 4.000 zł (bez odliczania składki zdrowotnej oraz bez ulgi dla klasy średniej)

Pracownik z takim dochodem, w stosunku do obecnego stanu prawnego, zyskuje miesięcznie 114 zł. Zaliczka obliczona według obecnych zasad wynosi bowiem 233 zł.

Lista płac nr 4 - dla wynagrodzenia w wysokości 6.000 zł (bez odliczania składki zdrowotnej, z ulgą dla klasy średniej)

Pracownik, który uzyskuje dochód na takim poziomie miesięcznie, nic nie zyska, ale też nie straci na nowym rozliczeniu.

Lista płac nr 5 - dla wynagrodzenia w wysokości 9.000 zł (bez odliczania składki zdrowotnej, z ulgą dla klasy średniej)

Tutaj co prawda miesięcznie pracownik będzie otrzymywał mniej, ale w rozliczeniu rocznym nie straci.

Lista płac nr 6 – dla wynagrodzenia w wysokości 12.000 zł (bez odliczania składki zdrowotnej, bez ulgi dla klasy średniej)

Przy zarobkach powyżej 11.141 zł podatnik zaczyna już realnie tracić. Zatem im wyższe wynagrodzenia, tym większa strata nie tylko w stosunku miesięcznym, ale i rocznie.