Jak odliczać VAT przy mieszanym wykorzystywaniu budynku

W jednej z ostatnio wydanych interpretacji indywidualnych dyrektor KIS rozpatrywał przypadek, w którym podatnik wykorzystywał budynek równocześnie do czynności zwolnionych (usługi szkoleniowe) oraz do czynności opodatkowanych (umów najmu z innymi podmiotami).

Podatnik uważał, że może odliczać 79% VAT naliczonego, co odpowiada wykorzystywanemu metrażowi budynku na działalność gospodarczą, niepodlegającą zwolnieniu przedmiotowemu z VAT. Podatnik utrzymywał więc, że wyodrębnienie kosztów odbywa się na podstawie wyliczenia metrów wynajętych lokali. Przyjęta została więc metoda przyporządkowania, według „klucza powierzchniowego”.

Organ podatkowy wyjaśnił, że przepisy zawarte w art. 90 ustawy o VAT regulują kwestie związane z prawem do odliczenia podatku naliczonego w sytuacji, gdy podatnik nabyte towary i usługi wykorzystuje zarówno do wykonywania czynności opodatkowanych VAT, w związku z którymi przysługuje prawo do odliczenia jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje.

Z tym, że przez czynności w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia należy rozumieć czynności zwolnione od podatku. Przepis art. 90 ustawy określa dla ww. sytuacji zasady proporcjonalnego odliczenia podatku naliczonego w ciągu roku podatkowego na podstawie obrotów osiągniętych w poprzednim roku podatkowym.

Przeczytaj także:

Odliczanie VAT na podstawie proporcji dla zakładu budżetowego w związku z budową budynku mieszkalnego
Jak rozliczyć roczną korektę podatku VAT w księgach rachunkowych jednostki budżetowej
Czy wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości bez zgody gminy podlega VAT

Obowiązkiem podatnika w pierwszej kolejności jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju sprzedaży, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. bezpośredniej alokacji. Jeżeli takie wyodrębnienie jest możliwe, przysługuje prawo do odliczenia w całości podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną.

Brak jest natomiast takiego prawa w stosunku do towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności zwolnionych lub niepodlegających temu podatkowi.

W sytuacji, gdy przyporządkowanie dokonanych zakupów do poszczególnych rodzajów działalności nie jest możliwe, a zakupy służą zarówno do celów wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej czynności zwolnionych jak i opodatkowanych, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 90 ustawy.

Zdaniem fiskusa przyjęta przez podatnika metoda przyporządkowania, według „klucza powierzchniowego” na gruncie przepisów ustawy o VAT (art. 90 ust. 1 i następne), nie stanowi bezpośredniej alokacji, lecz jest metodą szacunkową. Skoro więc wskazano na możliwość przyporządkowania według powierzchni (wyliczenia metrów wynajętych lokali) to oznacza to, że podatnik nie jest jednak w stanie określić, jaka część podatku naliczonego jest bezpośrednio związana ze sprzedażą opodatkowaną.

W konsekwencji – w sytuacjach, w których nie da się wyodrębnić kwot podatku związanych z czynnościami opodatkowanymi oraz związanych z czynnościami zwolnionymi, podatnik w oparciu o art. 90 ustawy o VAT, ma prawo skorzystać z odliczenia proporcjonalnego. W jego przypadku część podatku podlegającego odliczeniu ustala się za pomocą proporcji opartej na strukturze sprzedaży. W art. 90 ust. 3 ustawy ustawodawca jednoznacznie określił, w jaki sposób należy ustalić proporcję, według której następnie należy dokonywać odliczeń. Z regulacji tej jednoznacznie wynika, że ustawodawca przewidział tylko metodę obrotową. Proporcja ta opiera się wyłącznie na kwotach obrotów osiągniętych bądź szacowanych.

Problem polegał więc na tym, że w takich wypadkach (sprzedaż opodatkowana i zwolniona), ustawodawca przewidział tylko metodę obrotową, a nie odliczanie według klucza powierzchniowego.